Okul hastalıklarından korunmanın yolu: 'El hijyeni'

Soğuk havaların gelmesiyle birlikte soba kullanımı da başlarken, Aydın İl Sağlık Müdürlüğü, vatandaşları karbondioksit zehirlenmelerine karşı dikkatli olunması konusunda uyardı.

Türkiye genelinde her yıl soba, şofben ve kombi kullanımında karbonmonoksit zehirlenmesi vakaları yaşanırken, Aydın İl Sağlık Müdürlüğü, 'Sobanı dikkatli yak, hayatını yakma' sloganıyla soba zehirlenmelerine dikkat çekerek, vatandaşlara uyarılarda bulundu. Karbonmonoksit zehirlenmelerine karşı alınması gereken önlemleri ve dikkat edilmesi gereken hususları hatırlatan Aydın İl Sağlık Müdürlüğü, konu ile ilgili yaptığı açıklamada 'Ülkemizde bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır. Güneybatıdan esen bir rüzgar olan lodos nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan olmak üzere sızan karbonmonoksit gazı ile zehirlenmektedir. Karbonmonoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller zehirlenme ve ölüme neden olur. Havagazı, kömür gibi ısıtma amacı ile kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında oluşur. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarından yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbonmonoksit ile meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbı müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir' ifadeleri yer aldı.

Doğalgaz kullanımında dikkat edilmesi gerekenlere dikkat çekilen açıklamanın devamında 'Doğalgaz tesisatlarına kesinlikle müdahale edilmemeli, yetkisiz kişi ve kuruluşlara tamir ve bakım gibi işlemler yaptırılmamalıdır. Gaz açma işlemi gerçekleştirildikten sonra tesisatlara yeni bir cihaz bağlanması halinde, kesinlikle gaz dağıtım firmasına haber verilmelidir. Pencere veya duvarlara monte edilen, ortama taze hava girmesini ve herhangi bir gaz kaçağı durumunda da gazın dışarıya tahliye edilmesini sağlayan menfezler asla iptal edilmemeli ve üzeri kapatılmamalıdır. Kombi, şofben gibi cihazların her yıl kış mevsimine girmeden yetkili servisler aracılığıyla bakımı yaptırılmalıdır. Baca gazının kimyasal yapısında veya diğer dış etkenlerden dolayı bacaların deformasyona uğraması ihtimaline karşı, yetkilendirilmiş baca temizleme firmalarına kontrol ettirilmelidir. Gaz kaçağı riskini ortadan kaldırmak için ocak ve kombilerdeki eskimiş, paslanmış veya ömrü tamamlanmış bağlantı refleksleri mutlaka yenilenmelidir. Lodoslu havalarda baca çekişi olumsuz yönde etkileneceğinden gaz sızıntısına karşı dikkatli olunmalı, bacalı cihazın bulunduğu odadaki menfezlerin açık olması sağlanmalıdır. Cihaz baca bağlantı fleksleri yıpranmamış, delinmemiş olmalı, flekslerin baca girişleri ile arasındaki boşluk sıcaklığa dayanıklı malzeme ile sızdırmazlığı sağlanmalıdır. Bacanın çekmemesi durumu için cihazların çalışmasını engelleyen emniyet sistemi her bacalı cihazda mutlaka olmalı, cihazlarda bu sistem devre dışı bırakılmamalıdır. Bacalı cihazların olduğu mahal yatak odası ve banyo olmamalı, bu cihazların olduğu mahallerde yatılmamalıdır. Ülkemizde doğalgaz kullanımı her geçen yıl artsa da soba kullanımı hala ısınmada önemli bir paya sahiptir. Bu sebeple soba kullanımı konusunda gerekli hususlara dikkat edilmesi, güvenli bir yaşam ortamı için son derece önem teşkil etmektedir' ifadelerine yer verildi.

'Bacaların temizliğine dikkat edilmeli'
Gaz zehirlenmelerine karşı özellikle sobanın çok fazla doldurulmaması gerektiği belirtilen açıklamanın devamında da şu ifadeler yer aldı; 'Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmeli. Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli. Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı. İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı. Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli. Soba borularının birbirleriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı. Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı, bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli. Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından bir metre daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı. Binaların yangından korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir'

'Lodos rüzgarlarına dikkat'
En fazla zehirlenmelere sebep olan lodos rüzgarının yaşandığı süreçlerde alınması gereken önlemlerin de anlatıldığı açıklamada 'Lodos esintilerinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalıdır. Yanmakta olan soba yatmadan evvel mutlak suretle söndürülmelidir. Bina yanlarında ve çatı saçak altlarında yürümemeye ve durmamaya özen gösterilmelidir. Kopan, sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşmayınız ve bu gibi durumları 186 numaralı telefondan Elektrik Arıza Servisi´ne bildirilmelidir. Çökme ve yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 112 numaralı telefondan itfaiye aranmalıdır. Ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında derhal 112 numaralı Acil Yardım Servisi aranmalıdır. Doğalgaz şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 numaralı telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalıdır' ifadeler yer aldı.