Bildiğimiz üzere Şubat ayı, normal aylardan farklı olarak genellikle 28 gün, dört yılda bir 29 çekmektedir. 2022 yılının Şubat ayı 28 gün çekecektir.Bu durum bir çok karışıklığa neden olmaktadır.Aslında uygulama çok net olmasına rağmen uygulanma şekilleri firmadan firmaya değiştiği gözlemlenmektedir. Şubat ayında ücretin ödenmesi, rapor alma, ücretsiz izin kullanma, devamsızlık yapma, gözaltına alınma, işten ayrılma, işe girme, işyerinin nakli, sigortalının nakli gibi durumlarda SGK'ya gün bildiriminde dikkatli olunması gerekmektedir.
1- İşe Girme veya İşten Ayrılma
Herhangi bir ay içinde işe girme veya işten ayrılma durumunda ayın kaç gün olduğu dikkate alınarak parmak hesabı yapılarak bildirilecek gün hesaplanmaktadır.
Örneğin; 21 Şubat 2022 tarihinde işe giren bir sigortalı için Şubat ayında 8 gün sigortası bildirilecektir. Diğer yandan 21 Şubat 2022 tarihinde işten ayrılan sigortalı için ise 7 gün bildirilecektir.
2- Tam Çalışma (Aylık Maktu Ücretle Çalışma)
Şubat ayında kesintisiz ve sürekli şekilde, maktu ücretle çalışan sigortalıların gün sayıları; Şubat ayının 28 veya 29 gün olduğuna bakılmaksızın, 30 gün şeklinde SGK'ya bildirilmektedir. İş sözleşmesinde, maktu ücretle anlaşıldıysa, sigortalıya ücrette kesinti yapılmaksızın tam ücreti ödenmektedir.Maalesef ülkemizde maktu ücretli işyeri sayısı çok fazla bulunmamaktadır. Maktu ücrette çalışmada istirahat,ücretsiz izin,mazeret izinleri kullanan işçiye tam ücret ödenmesi gerekmektedir.Bu şekilde bir uygulama özel sektörde ciddi iş kayıplarını yaratmakta ve de pek uygulanması mümkün değildir.
Örneğin; 1 Ocak 2022 tarihinde işe giren ve 28 Şubat 2022 tarihinde işten ayrılan sigortalının Ocak ve Şubat aylarındaki bildirimi 30'ar günlük yapılması gerekir.
3- Günlük Ücretle Çalışma
2022 Şubat ayında Asgari ücretli çalışanlar (asgari ücret günlük ücret olduğu için) kesintisiz ve sürekli şekilde, günlük ücretle çalışan ve çalıştıkları günlerin tamamında ücret hak etmiş sigortalılar, 30 gün şeklinde SGK'ya bildirilmektedir. Ücretleri ise 28 gün üzerinden ödenecektir.2022 yılında 31 çeken ay sayısı 7 olduğuna göre işçi 5 yevmiye 2022 yılında kazanç elde edecektir. Eğer bir işletme personeline 31 çeken aylarda 31.yevmiye vermiyorsa 28 çeken şubat ayında 30 yevmiye vermesi gerekmektedir.
Bu durumda asgari ücretle ve günlük ücretle çalışan sigortalılara toplamda (28 gün X günlük brüt asgari ücret 166,8) brüt 4.670,4 TL ödeme yapılmasına karşılık, bildiriminin 30 gün yapılmasına SGK sistemi izin vermeyecektir. Sigortalıya her ne kadar 4.670,4 TL ödeme yapılsa da, sigorta primine esas kazancı (SPEK) aylık brüt asgari ücret olan 5004 TL üzerinden yapılacak ve aradaki 333,6 TL (5004- 4.670,4) farkın işçi ve işveren payı da işveren tarafından ödenecektir.
4- Çalışılmayan Günlerin Ücretlerinin Ödenmesi
Maktu ücretle çalışan sigortalıların Şubat ayında istirahat, idari izin vb. nedenlerle çalışamaması ve ücretlerinin tam ödenmesi halinde sigorta günleri 30 gün bildirilecektir. SGK'dan alınan geçici iş göremezlik ödemeleri alınan ücretten mahsup edilebileceği gibi uygulamada geçici iş göremezlik ödemelerinin işverene geri ödendiği durumlarla da karşılaşıyoruz.
5- Çalışılmayan Günlerin Ücretlerinin Ödenmemesi
Şubat ayında devamsızlık, istirahat, disiplin cezası, ücretsiz izin vb. nedenlerle çalışamayan ve bu nedenlerden dolayı ücretleri tam ödenmeyen sigortalılar için çalışılamayan günler düşülerek prim günü hesaplanacaktır.
Örneğin; maktu ücretle çalışanlar 2022 Şubat ayında 1 gün devamsızlık yapması halinde, sigortalı fiili olarak 27 gün çalışmış olacaktır. 1 günlük devamsızlık sonucu hafta tatili ücreti de kesilenler için (30-2) 28 günlük ücret ödemesi yapılacaktır. Buna karşılık 27 günlük sigorta günü bildirilecektir.
Diğer yandan günlük ve asgari ücretle çalışanlarda 1 günlük devamsızlık yapılması halinde (28-1) 27 gün ücrete hak edilip,eğer hafta tatili hak edilmediyse 26 gün çalışma olduğu için 26 gün sigorta günü bildirilmesi gerekmektedir. '15- Devamsızlık' eksik gün nedeni kullanılarak 2 gün eksik gün bildirilecektir.
6- Şubat Ayında İşyerinin veya Sigortalının Nakli
İşyerinin, aynı sosyal güvenlik merkezi sınırları içinde bir adrese taşınması halinde işyeri sicil numarası değişmemektedir. Bu durumda şubat ayında sigortalı kesintisiz şekilde çalışmış ise işyeri taşınsa da aynı dosyadan 30 gün bildirilecektir.
Şubat ayında işyerinin başka bir sosyal güvenlik merkezi sınırları içine taşınması veya sigortalının işverenin başka bir dosyasına nakli halinde; sigortalı aynı işverenin emrinde aralıksız çalıştığı kabul edilerek sigortalı adına 30 gün bildirim yapılması gerekmektedir.
İşyerinin başka bir sosyal güvenlik merkezi sınırları içine taşınması veya sigortalının işverenin başka bir dosyasına nakli halinde iki farklı işyeri dosyasından bildirim yapılacağı için 30 gün bildirimin hangi dosyalardan ne şekilde yapılması gerektiği sorunu ortaya çıkmaktadır.
2020/20 sayılı SGK genelgesinde bu durum aşağıdaki gibi açıklanmıştır:
'Eski işyerindeki prim gün sayısına Şubat ayının 29 çektiği yıllarda 1 gün, 28 çektiği yıllarda 2 gün ilave edilecek ve e-Bildirgede işten ayrılış tarihi seçilmeksizin arta kalan günler için 'DİĞER' kodu ile eksik gün bildirilecektir.
Ancak, 28 çeken Şubat ayları için, ayın 26'sı ile 27'sinde eski işyerinden çıkıldı ise ilave 2 gün eski işyerine eklenemeyeceğinden yeni işyerindeki prim gün sayısına eklenecek ve e-Bildirgede işe giriş tarihi seçilmeksizin arda kalan günler için 'DİĞER' kodu ile eksik gün bildirilecektir.
Şubat ayı veya diğer aylarda eksik gün nedenlerinin doğru şekilde bildirilmesi, eksik gün bildiriminde esas alınacak belgelerin usulünce hazırlanması/saklanması önem arz etmektedir. SGK tarafından istendiği zaman sunulmazsa/ açıklama yapılamazsa, SGK resen gün/ kazanç tesciline gidebilmektedir. Eksik gün nedenlerine ilişkin belgeler, işyeri yasal defter ve belgeleri gibi kabul edilmekte ve ait olduğu yılı takip eden yıl başından itibaren 10 yıl süreyle saklanması ve kurumca ibrazının istenmesi halinde 15 gün içinde incelemeye sunulması gerekmektedir. Eksik gün nedenlerine ilişkin bilgi ve belgelerin kuruma sunulmaması/ eksik sunulması ya da sunulmasına rağmen kurumca geçerli sayılmaması durumunda idari para cezası yaptırımı uygulanmaktadır.
Ülkemizde maktu ücret ve günlük ücret kavramı hala soru işaretleri ile dolu olduğundan bu konudaki iş mevzuatımızın yenilenmesi gerekmektedir.Gününüzde hala asgari ücretin günlük ücret olduğunu bilmeyen işverenlerimiz bulunmaktadır.Burda işverenlerimizi doğru yönlendirmek önemlidir.Bu tarz konular işverene,işçiye,mali müşavirlere ve insan kaynakları sorumlularına ayrı ayrı yorum yapma, işine geldiği şekle sokma hakkı getirmemelidir.
Tüm işveren ve işçi arkadaşlarıma güzel bir hafta sonu diler, kadınlarımızın 8 Mart Dünya Kadınlar gününü en içten dileklerimle kutlarım.